TETANOZ HASTALIĞI VE TETANOZ AŞISI NEDİR ?
TETANOZ HASTALIĞI NEDİR ?
Tetanoz hastalığına yol açan mikrop, oksijen varlığında yaşayamayan bir mikroptur. Bu mikrop dış ortam koşullarına çok dayanıklı olup toprakta, hayvanların barsaklarında, dışkılarında bulunur ve doğada kendine ‘spor’ denen özel bir form oluşturarak yıllarca yaşamını sürdürür. Tetanoz mikrobu toprakta yaşadığı için en tehlikeli yaralanmalar hayvan dışkısı, gübre veya toz toprakla ile bulaşan kirli yaralanmalardır. Yine kesici delici aletlerle (paslı çivi, paslı teneke, toprakla bulaşmış herhangi bir kesici delici alet vb) oluşan derin organ yaralanmalarında, kıymık batması vb olduğunda oksijensiz ortam oluşacağından bulaşan tetanoz mikrobu kolayca ürer.
Tetanoz hastalığı insandan insana bulaşmaz.
Tetanozun belirtileri, tetanoz mikrobunun toksininin (zehirinin) sinir sistemi üzerindeki etkisi ile ortaya çıkar. Tetanozun en sık görülen şeklinde ilk belirti çene kilitlenmesidir. Daha sonra ense sertliği, yutma güçlüğü ve karın kaslarında sertleşme, kasılma görülür. Sıklıkla kas kasılmaları ve spazmlar oluşur ve dakikalarca devam eder, haftalarca sürer. Eğer kişi yaşamını kaybetmez ve iyileşirse bu iyileşme süreci aylar alabilir. Tetanoz yüksek ölüm oranına sahip bir hastalıktır ve vakaların yaklaşık %30’u hayatını kaybeder.
TETANOZ AŞISI
Tetanoz aşısı ölü bir aşıdır yani aşının içinde canlı mikrop bulunmaz. Bu nedenle aşı yapılması tetanoz oluşturmaz. Üç doz tetanoz aşısı olmuş ve son 10 yıl içinde hatırlatma aşısı yaptırmış olan bir kişi tetanozdan korunur. Ancak tetanoz aşısı ile sağlanan koruyuculuk (bağışıklık) yıllar geçtikçe zamanla azalır. Bu nedenle yaş ilerledikçe tekrar hatırlatma dozu uygulanması ve bunun her 10 yılda bir tekrarlanması gerekir.
Erişkinlerde tek başına tetanoz aşısı veya erişkin tip difteri tetanoz (dT) aşısı uygulanabilir. Daha önceki aşı durumu hiç bilinmeyen veya hiç aşı yapılmamış olan erişkinlere tetanoz (veya erişkin tip difteri tetanoz) aşısının uygulama şeması şu şekildedir: İlk karşılaşmada 1. aşı; ilk aşıdan 1 ay sonra 2. aşı; ikinci aşıdan en az 6 ay sonra 3. aşı, üçüncü aşıdan en az 1 yıl sonra 4. aşı; dördüncü aşıdan en az 1 yıl sonra da 5. aşı. Bu şekilde 5 doz aşı yapılmasıyla tetanoza karşı tam korunma sağlanır. Ancak kişi bunu yaptıramıyorsa en azından başlangıçta 1. aşı, ilk aşıdan 1 ay sonra 2. aşı ve ikinci aşıdan 6 ay sonra da 3. aşı (yani 0-1-8. aylarda) şeması ile üç doz tetanoz aşısı yaptırmalıdır.
Gebelere yapılan tetanoz aşısı tek başına tetanoz şeklinde de yapılabilir, difteri tetanoz aşısı (dT) olarak da yaptırılabilir, bu aşıların bebeğe hiç bir zararı yoktur.
Tetanoz aşısı omuz bölgesine kas içine uygulanır. Aşıya karşı genellikle ciddi bir reaksiyon gözlenmez. Bazen aşının uygulandığı yerde kızarıklık, şişlik ve ağrı gibi lokalize reaksiyonlar görülebilir ancak genellikle herhangi bir tedavi gerektirmeden kendiliğinden düzelir. Tetanoza karşı yeterli düzeyde korunuyor olmak hayati önem taşımasına rağmen, önerilenden daha fazla doz tetanoz aşısı olmak, aşı yapılan kolda ağrılı şişlik oluşması gibi, aşıya bağlı lokal reaksiyonların (aşının uygulandığı yerde görülen reaksiyonların) artmasına neden olabilir. Bu nedenle aşı kayıtlarınızı lütfen saklayınız.
Bu konuda daha ayrıntılı bilgi almak için Aile Hekiminize, sizi özel olarak izleyen bir hekiminiz varsa ona, Enfeksiyon Hastalıkları hekimine başvurabilirsiniz.